نگهدای و پرورش انواع پرندگان، چه در سالن‌های پرورش به صورت انبوه و صنعتی و چه در منازل و به صورت پرنده خانگی، نیازمند توجه و دقت زیادی از جانب پرورش دهندگان است. اگر پرورش پرندگان را به صورت یک کسب و کار دنبال می‌کنید، حتما می‌دانید که چالش‌های بسیاری ممکن است سلامت طیور را تهدید نماید که بی‌توجهی به آنها ممکن است بسیار گران تمام شود. بیماری‌های واگیردار و غیرواگیر زیادی وجود دارند که ممکن است سلامت و رشد یک پرنده را تحت تاثیر قرار دهد. یکی از این بیماری‌ها، «میخچه پا در پرندگان» است. میخچه و یا عفونت در پاها حتی ممکن است جان پرنده را نیز تهدید نموده و نیاز به درمان و توجه ویژه دارد.
در این مقاله قصد داریم تا با این مشکل آشنا شده و درباره درمان عفونت پای پرندگان ناشی از میخچه، بیشتر بدانیم.
«میخچه پا در پرندگان» چیست؟
میخچه پا (Bumble foot) یک بیماری التهابی در ناحیه پاهای پرندگان است که در اثر نفوذ بعضی عوامل میکروبی به وجود می‌آید. میخچه پا در پرندگان در اثر فشار زیاد و مداوم به کف پای پرنده ایجاد میشود. فشار زیاد ممکن است در اثر راه رفتن پرنده بر روی سطح ناهموار ایجاد شود. به دنبال این فشار پوست پای پرنده نازک شده و آسیب می‌بیند. این آسیب به مرور زمان باعث از بین رفتن سطح دفاعی خارجی پای پرنده شده و نفوذ باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زا را ممکن می‌سازد. هر چه زمان بیشتری از شروع عفونت بگذرد، پیشرفت بیماری نیز سریع‌تر می‌گردد. این مشکل در بین پرندگانی که در قفس‌هایی با شرایط نامناسب و ناهموار نگهداری می‌شوند، بیشتر دیده میشود.
علائم میخچه پا در پرندگان
معمولاً اولین علامتی که پرورش‌دهنده متوجه آن میشود، متورم شدن مفاصل پا یا انگشتان پا و لنگ زدن پای پرنده است. پرندگان مبتلا تمایلی به ایستادن یا گرفتن عادی با یک یا هر دو پای خود ندارند. میخچه در پرندگان مراحل مختلفی دارد که علائم آنها با هم متفاوت است.
- در مرحله اول یک پینه یا ساییدگی صورتی رنگ، بر روی پاهای پرنده ظاهر میشود. این ساییدگی‌ها در سطح زیرین پا برای پرنده درد ایجاد کرده و باعث سخت راه رفتن میشود و به طور معمول هر دو پا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این پینه‌ها نواحی کوچک صورتی مایل به قرمز هستند که روی پا و یا زیر آن، به وجود می‌آیند. علت این مشکل بیشتر محل زندگی و لانه نامناسب از قبیل کف قفس پلاستیکی، سخت و یا خشن یا نشستن بیش از حد طولانی در همان سطح است.
- مرحله دوم، ایجاد زخم و ضایعات در محل ساییدگی است. از آنجا که پاهای آسیب دیده سطوح محافظتی خود را از دست داده‌اند، باکتری‌هایی که بر روی سطوح مرتبط با پرندگان وجود دارند، منجر به ایجاد عفونت می‌شوند. زخم پای پرنده به تدریج، قرمزتر و ملتهب میشود. در این مرحله، علاوه بر پرداختن به مشکل اولیه‌ای که باعث بروز این مسئله شده، به احتمال زیاد به مصرف آنتی بیوتیک نیز نیاز است.
- در مرحله سوم این مشکل، اگر در همان مرحله اول و دوم به درمان پرداخته نشود، ممکن است عفونت جدی‌تر شده و زخم به رنگ آبی تیره یا سیاه درآید. در این مرحله ممکن است کج شدن پا و یا انگشتان و آسیب دائمی به پا رخ دهد. پرنده درد و ناراحتی را تجربه می‌کند و برای کم شدن درد، پای خود را از سطح بلند می‌کند. درمان در این مرحله نیاز به جراحی پای پرنده دارد. در صورت عدم توجه ممکن است پای پرنده برای همیشه کج شده و یا دیگر قادر به راه رفتن به صورت طبیعی نباشد.
حتما بخوانید: سود پرورش مرغ چگونه است؟
پیشگیری
برای جلوگیری از مبتلا شدن به میخچه پا در پرندگان، ابتدا باید سطح قفس و یا بستری که برای محیط زندگی پرنده انتخاب میشود، نرم و صاف و دور از آلودگی‌ها و پستی و بلندی‌ها، باشد. همیشه سطح نشیمنگاهی که پرنده از آن استفاده می‌کند را چک کنید تا پای پرنده آسیب نبیند. به علاوه تغذیه سالم و کافی نیز که در آن انواع پروتئین، ویتامین و مواد معدنی به اندازه کافی وجود داشته باشد، از پیش زمینه‌های اساسی برای جلوگیری از این بیماری در پرندگان است.
تشخیص میخچه پا در پرندگان
تشخیص این بیماری در پرندگان از طریق علائم بالینی و معاینه امکان پذیر است. اگر پرنده سابقه راه رفتن با مشکل را داشته باشد نیز باید به این بیماری مشکوک شد. در مراحل پیشرفته این بیماری، دامپزشک برای اینکه در مورد میزان درگیری پای پرنده اطلاع کسب کند، ممکن است به رادیولوژی نیاز داشته باشد.
اقدامات درمانی
درمان عفونت پای پرندگان و یا میخچه پرندگان، شامل چند مرحله است. بسته به تشخیص دلیل به وجود آمدن این بیماری، دامپزشک ممکن است تغییراتی در رژیم غذایی پرندگان یا تغییر تنظیماتی در قفس یا بستر پرنده را توصیه کند. در برخی موارد به خصوص موارد پیشرفته بیماری، ممکن است عمل جراحی نیاز باشد، به ویژه در مواردی که کج شدن و از بین رفتن فرم طبیعی پا و یا انگشتان پا اتفاق افتاده باشد زیرا احتمال آسیب قابل توجهی در پا وجود دارد.
· تغییر در سطوح قفس یا بستر
نشیمن‌گاه‌های نامناسب و آلوده در قفس، بستر و یا سکوها مانند نشیمن‌های پلاستیکی، نشیمن‌های نوک تیز، نشیمن‌گاه‌های با جنس خشن یا کف‌هایی از جنس سیمی و یا مفتولی باید تعویض شوند. در عوض نشیمن‌گاه‌هایی طبیعی با بافت‌های نرم و غیر خشن باید جایگزین موارد قبلی شوند. باید پرندگان را با قرار دادن ظروف غذا و آب در مناطق مختلف تشویق کرد که در مکان‌های مختلف و سطوح مختلف بنشینند.
کفپوش‌های سخت یا سیمی باید با روزنامه، حوله های نرم یا مواد دیگری پوشانده شود تا از پاهای پرنده محافظت کرده و و روند بهبودی را تسریع کند. برای اطمینان بیشتر، همه سطوحی که پرنده با آن در تماس است نیز باید به خوبی ضدعفونی شود.
حتما بخوانید: ویژگی های بارز یک مرغدار موفق چیست؟
· مبارزه با عفونت
اگر زخم ایجاد شده در اثر میخچه پا در پرندگان، قبل از حاد شدن مورد توجه و درمان قرار نگرفته باشد، در قدم بعدی درمان نیاز به استفاده از آنتی بیوتیک وجود دارد. علاوه بر داروی خوراکی، استفاده از ضد التهاب‌ها و آنتی بیوتیک‌هایی که به صورت موضعی روی پاها استفاده می شود، نیز نیاز خواهد بود. قبل از استفاده از هرگونه آنتی بیوتیک و یا درمان موضعی، ضایعه باید کاملاً تمیز شود. توصیه میشود پای آسیب دیده در ظرف کم عمق پر از آب گرم با نمک اپسوم (سولفات منیزیوم) قرار داده شود. خیساندن پای پرنده در این محلول، میخچه را از بین می برد و باعث تخلیه عفونت و بقایای ضایعه میشود.
در آخر، ضایعه با پراکسید هیدروژن شستشو داده میشود تا زخم تمیز شده و باکتری‌ها از بین بروند. پس از تمیز شدن زخم، پماد آنتی بیوتیکی که توسط دامپزشک تجویز شده است، استفاده میشود. سپس با احتیاط پا یا پاها را با گاز استریل پوشانده تا حفره تمیز بماند و پماد در محل عارضه باقی بماند. مراحلی که ذکر شد برای درمان تمام پرندگانی که دچار این عارضه می‌شوند، یکسان بوده و درمان میخچه پای مرغ مینا و یا درمان میخچه پای خروس مراحل کلی یکسانی دارند.
· راهکارهای تغذیه‌ای
رژیم‌های غذایی کم کیفیت برای پرندگان منجر به سوء تغذیه و چاقی میشود. رژیم‌های غذایی چرب و رژیم‌هایی که سرشار از کلسترول یا پروتئین هستند یا رژیم های غذایی کم کلسیم همگی با این بیماری مرتبط هستند. کمبود ویتامین A یکی از عواملی است که ممکن است روند این بیماری را تسریع کند.
برای جلوگیری از کمبود این ویتامین، از سبزیجات برگ تیره و محصولات نارنجی مانند زردآلو، طالبی، هویج، فلفل قرمز وکدو تنبل، در تغذیه پرنده استفاده کنید. یکی دیگر از عوامل ایجاد میخچه پا در پرندگان، پروتئین بالا در غذای پرنده است. برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری، کاهش پروتئین در رژیم غذایی پرندگانی که دچار این بیماری شده‌اند، مهم است.
حرف آخر
میخچه پا یکی از مشکلات سلامتی انواع پرندگان است که فقط در پرندگانی که در اسارت نگهداری می‌شوند، دیده میشود. مشاهده ضایعه‌ای روی پای پرنده و یا مشکل در راه رفتن می‌تواند نشانه‌ای از این بیماری باشد. برای درمان استفاده از آنتی بیوتیک و پانسمان پای پرنده می‌تواند کمک کننده باشد. تغییر در سطوح قفس یا بستر و تبدیل به سطوح نرم و راحت می‌تواند از این بیماری در پرندگان، پیشگیری نماید.
سوالات متداول
میخچه پا در پرندگان چیست؟
میخچه پا یک بیماری التهابی در ناحیه پاهای پرندگان است که در اثر نفوذ بعضی عوامل میکروبی به وجود می‌آید. میخچه پا در پرندگان در اثر فشار زیاد و مداوم به کف پای پرنده ایجاد میشود.
علائم میخچه پا در پرندگان چیست؟
متورم شدن مفاصل پا یا انگشتان پا و لنگ زدن پای پرنده
تشخیص میخچه پا در پرندگان چگونه صورت می گیرد؟
تشخیص این بیماری در پرندگان از طریق علائم بالینی و معاینه امکان پذیر است. اگر پرنده سابقه راه رفتن با مشکل را داشته باشد نیز باید به این بیماری مشکوک شد. در مراحل پیشرفته این بیماری، دامپزشک برای اینکه در مورد میزان درگیری پای پرنده اطلاع کسب کند، ممکن است به رادیولوژی نیاز داشته باشد.
8 پاسخ
سلام مرغ مینا من ۸ماهه کف پاش میخچه زده ومدام نزد دامپزشک میبرم آنتی بیوتیک تزریق میکنه وانتی بیوتیک خوراکی میدیم ولی اصلا درمان نمیشه خواهش میکنم راهنمایی کنید
سلام و احترام، کامنت شمارو تایید میکنیم تا متخصصین این حوزه پاسخ بدن خدمتتون
سوالی بود در خدمتتون هستیم
من یه اردک داشتم یکی از پاهاش دوتا میخچه زده بود و من چند روز مداوم با عسل پاشو میبستم. ولی الان مادرم بردش محل نگهداری اردک ها که یه استخر بزرگ و ساحل داره . ولی پاهاش هنوز خوب نشدن. منم دیگه دسترسی بهش ندارم
میخاستم ببینم امکانش هست که پاهاش خود به خود توی اب و با اب درمانی خوب بشه؟ چون دیگه کاری ازم بر نمیاد
سلام و احترام، بله احتمالا بصورت طبیعی درمان میشود، نگران نباشید.
سوالی بود در خدمتتون هستیم.
یدونه مرغ دارم کف پاش میخچه زده مشکی شده نمیتونه خیلی راه بره نمیدونم چیکار کنم ی راه حلی بدین
مطلب رو دوباره مطالعه بفرمایید نحوه درمان گفته شده
سلام من یک مرغ عشق ۲۰ روزه دارم که کف پاش میخچه زده میتونم از مرحم سیاه استفاده کنم؟؟ اگه نه از چی استفاده کنم که خوب بشه لطفا راهنمایی کنید🙏😔
سلام باید عکسش از نزدیک دیده بشه تا تشخیص داد میخچه در چه حدی هستش