پرورش مرغ گوشتی و تخمگذار یکی از کسب و کارهای مهم تامین پروتئین در همه جوامع محسوب میشود. مرغ و تخم مرغ را شاید بتوان پرمصرف‌ترین منابع پروتئین در ایران دانست. تامین همه نیازها و فراهم نمودن شرایط مناسب برای محیط زندگی مرغ و خروس‌ها، از عواملی است که می‌تواند راندمان واحد تولیدی شما را بالا ببرد. یکی از مهمترین شرایط محیطی که تاثیر زیادی بر سلامت این پرندگان دارد، دمای محیط زندگی آن‌ها است. مرغ پرنده مقاومی محسوب میشود و می‌تواند تا حدی دماهای بالا و پایین را در زمستان و تابستان تحمل کند. دمای بدن مرغها چیزی در حدود 40 تا 41 درجه سانتیگراد است. اما اگر دما بیش از این مقدار بالا رود، ممکن است باعث مشکلاتی در رشد و سلامت این پرنده شود. در این مقاله قصد داریم تا درباره نگهداری مرغ در تابستان و فصل گرما اطلاعات بیشتری کسب نماییم و بدانیم استرس گرمایی مرغ چیست و گرمای بیش از حد چه تاثیری روی بدن و سلامتی مرغها می‌گذارد؟
استرس گرمایی مرغ چیست و چه اثراتی دارد؟
پرندگان موجوداتی خونگرم هستند. دمای بدن مرغها نیز مانند دیگر پرندگان به دلیل فعالیتهای زیستی و همچنین دمای محیط، بالا میرود. اگر پرندگان نتوانند این گرمای تولید شده در بدنشان را با محیط به تعادل برسانند، دچار استرس گرمایی خواهند شد.
به عبارت دیگر اگر بدن پرنده توانایی دفع این گرمای تولید شده داخلی را نداشته باشد، دچار حالتی میشود که به آن استرس گرمایی گفته میشود. به علاوه تراکم و وجود تعداد زیادی پرنده به صورت فشرده نیز به علت اینکه توانایی دفع گرما از بدن پرنده را مختل میکند، ممکن است باعث استرس گرمایی در مرغها شود. از دیگر دلایل ایجاد این حالت در بدن مرغها، دسترسی نداشتن به آب آشامیدنی به میزان کافی است. توجه به این عوامل از مهمترین نکات نگهداری مرغ در تابستان در مرغداری و یا مزارع به شمار میرود.
نشانه‌های ایجاد استرس گرمایی در پرندگان
مرغها مانند دیگر پرندگان در بدن خود غدد عرق ندارند، پس مانند ما نمی‌توانند با عرق کردن بدن خود را خنک نمایند. پرندگان با کمک تبخیر آب از شش‌ها و کیسه هوایی، بدن خود را خنک می‌کنند. برای این منظور بال‌ها یشان را به سمت بالا نگه می‌دارند.
آن‌ها سعی می‌کنند فعالیت کمتری انجام دهند و به جای مصرف دان، آب بیشتری مصرف می‌کنند. شاید دیده باشید که در دمای بالا مرغها شروع به له له زدن می‌کنند. علت له له زدن مرغ در این شرایط دمای بسیار بالا و ایجاد حالت استرس گرمایی است.
در صورت ادامه این شرایط شاهد تاثیر سوء استرس گرمایی بر روی رشد و تخمگذاری مرغها خواهیم بود. در این حالت با کاهش مصرف غذا توسط پرنده، رشد مرغها کم خواهد شد. به علاوه تخم مرغ‌های تولید ممکن است کوچک‌تر شده و یا پوسته آن‌ها نازک شوند. در ادامه تولید مثل مرغها نیز کاهش پیدا کرده و جوجه آوری واحد تولیدی و یا مرغ‌های خانگی کاهش پیدا میکند.
حتما بخوانید: نژاد لهستانی کاکل سفید
برای نگهداری مرغ در تابستان چه نکاتی را باید رعایت نمود؟
بهترین اقدام این است که در وهله اول شرایط لانه مرغها را طوری آماده نمایید تا از گرم شدن بیش از حد جلوگیری شود. اما نکاتی وجود دارد که به شما کمک میکند مرغها را در شرایط گرمای تابستانی خنک نگه دارید حتی زمانی که هوا بالا ۴۰ درجه سانتی گراد است.
- در تابستان‌ها سعی کنید ساعت‌هایی که مرغها در فضای آزاد هستند را به ساعات اولیه صبح و عصرها که هوا خنک‌تر است موکول کنید.
- اگر به صورت خانگی از مرغ نگهداری می‌کنید، از سایبان برای جلوگیری از تابش مستقیم خورشید با لانه‌ها استفاده کنید.
- همیشه بستر محل زندگی پرندگان را تمیز و خشک نگه دارید. زیرا ایجاد رطوبت به گرم‌تر شدن محل زندگی آن‌ها منجر میشود.
- در اثر گرمای زیاد اشتهای پرندگان کاهش پیدا میکند. سعی کنید تا برای جبران کمبودهای غذایی از ویتامین‌ها و مواد معدنی به میزان لازم و همراه با جیره مقوی استفاده کنید.
- میزان پروتئین جیره غذایی را (به دلیل ایجاد بیشتر گرما در بدن پرنده) کمتر کرده و به میزان مواد نشاسته‌ای، قند و چربی اضافه کنید.
- برای نگهداری مرغ در تابستان و فصل گرما تعداد و میزان آب آبخوری‌ها را اضافه کنید تا مرغها دچار کم آبی نشوند و همه پرندگان دسترسی مناسبی به آب داشته باشند.
- میتوانید سقف سالن نگهداری مرغها را به رنگ سفید درآورید تا جذب گرما کمتر شود.
- استفاده از نازل مه‌پاش برای خنک کردن پرندگان اثر خوبی بر خنک کردن آن‌ها دارد. به علاوه استفاده از فضای سبز نیز اثر خوبی بر خنک کردن فضا می‌گذارد.
- جریان هوای کافی برای حفظ تهویه مرغداری ایجاد کنید. تمام پنجره‌ها و دریچه‌های سقف را باز کنید تا هوای گرم و گاز آمونیاک از آن خارج شود. میتوانید یک فن کوچک برای گردش هوا اضافه کنید.
- با فراهم آوردن حداقل 4 فوت مربع فضای داخلی و 5 تا 10 فوت مربع فضای باز برای هر پرنده، از ازدحام بیش از حد مرغها در فضای کم جلوگیری کنید.
حتما بخوانید: پرورش مرغ بومی
سیستم پرورش ماکیان در قفس و مزایای آن در نگهداری مرغ در تابستان
سیستم قفس، نوعی سیستم نگهداری طیور است که در آن پرندگان و جوجه‌ها در محفظه‌هایی جداگانه و به صورت واحدهای جدا ولی نزدیک به هم در قفس‌هایی طبقاتی، نگهداری می‌شوند. این سیستم شامل چیدمان قفس‌هایی است که هم به صورت ردیفی و هم ستونی همراه با دیوارهای جداکننده، کنار هم قرار گرفته‌اند.
استفاده از قفس برای نگهداری از مرغ‌های مزایای زیادی دارد. از جمله حفظ بهتر بهداشت، تغذیه بهتر و نگهداری راحت‌تر. قفس مزیت‌هایی نیز برای دور نگه داشتن مرغها از استرس گرمایی دارد. با استفاده از قفس ، دسترسی به آبخوری و آب آشامیدنی سالم همواره و به صورت برابر برای همه مرغها فراهم خواهد بود و به این ترتیب پرنده‌ها دچار استرس گرمایی نخواهند شد.
به علاوه مدیریت دمای لانه در این حالت راحت‌تر خواهند بود. یکی دیگر از مزایای مهم سیستم قفس، این است که تمیز کردن قفس‌ها از کود، به صورت نیمه مکانیزه و با سرعت بیشتری انجام میشود. در این صورت بخارات ناشی از تجزیه کودها، باعث بالا رفتن دمای سالن نخواهد شد. در یک جمله می‌توان گفت که نگهداری مرغ در تابستان و فصل گرما با استفاده از قفس‌های نگهداری از پرندگان، آسان‌تر، بهداشتی‌تر و برای سلامتی مرغها مفیدتر بوده و بازدهی واحد تولیدی شما را بالاتر خواهد برد.
سوالات متداول
پرندگان موجوداتی خونگرم هستند. دمای بدن مرغها نیز مانند دیگر پرندگان به دلیل فعالیتهای زیستی و همچنین دمای محیط، بالا میرود. اگر پرندگان نتوانند این گرمای تولید شده در بدنشان را با محیط به تعادل برسانند، دچار استرس گرمایی خواهند شد. به عبارت دیگر اگر بدن پرنده توانایی دفع این گرمای تولید شده داخلی را نداشته باشد، دچار حالتی میشود که به آن استرس گرمایی گفته میشود. به علاوه تراکم و وجود تعداد زیادی پرنده به صورت فشرده نیز به علت اینکه توانایی دفع گرما از بدن پرنده را مختل میکند، ممکن است باعث استرس گرمایی در مرغها شود. از دیگر دلایل ایجاد این حالت در بدن مرغها، دسترسی نداشتن به آب آشامیدنی به میزان کافی است. توجه به این عوامل از مهمترین نکات نگهداری مرغ در تابستان در مرغداری و یا مزارع به شمار میرود.
حدود 40 تا 41 درجه سانتیگراد
علت له له زدن مرغ در این شرایط دمای بسیار بالا و ایجاد حالت استرس گرمایی است. استرس گرمایی مرغ چیست و چه اثراتی دارد؟
دمای بدن مرغها چند درجه است؟
حدود 40 تا 41 درجه سانتیگراد چیست؟
