پرورش مرغ بومی

منابع پروتئین، یکی از مهم‌ترین اقلام در سبد غذایی خانواده‌ها به شمار می‌رود. گوشت مرغ و تخم‌مرغ در ایران، دو کالای مهم و استراتژیک در سفره خانواده‌ها محسوب شده و به جرات می‌توان گفت پرمصرف‌ترین اقلام پروتئینی به حساب می‌آیند. به علاوه گوشت مرغ به علت اینکه کمتر از منابع پروتئینی دیگر حاوی چربی‌های اشباع شده و کلسترول است، برای همه اقشار جامعه از کوچک و بزرگ مناسب و ضروری است. به  دلیل تقاضای بالای مصرف گوشت مرغ و تخم‌مرغ در ایران، کسب وکارهای پرورش پرندگان و از همه مهم‌تر پرورش مرغ، از رونق خوبی برخوردار است. پرورش مرغ بومی نیز به دلیل مقاوم بودن در برابر بیماری‌ها و نیز شرایط مختلف آب و هوایی همیشه بین پرورش دهندگان طیور، مورد اقبال بوده است. در این مقاله قصد داریم تا درباره این نژاد از مرغ و همچنین تغذیه مرغ بومی و نگهداری آن بیشتر بدانیم.

مزایای پرورش مرغ بومی

نژادهای مرغ و خروس محلی و بومی ایران از دیرباز در روستاها و شهرها در خانه‌ها، مزرعه‌ها و مرغداری‌‌های کوچک و بزرگ، پرورش داده می‌شدند. نژادهای بومی و محلی نسبت به آب و هوای متغیر کشور ما مقاوم شده‌اند و برای پرورش نیازی به گرمایش و سرمایش ویژه‌ای ندارند. این مرغ و خروس‌ها می‌توانند گرمای طاقت فرسای تابستان‌های کشور ما و زمستان‌های سرد را به خوبی تحمل کرده و بدون مشکل خاصی به زندگی ادامه دهند. اگر یک واحد تولیدی کوچک از مرغ‌های بومی دارید، می‌توانید به طور قابل ملاحظه‌ای نسبت به واحدهایی که نژادهای دستکاری شده را نگهداری می‌کنند، در مصرف انرژی وسایل سرمایشی و گرمایشی صرفه‌جویی کنید. علاوه بر این، مرغ‌های بومی نسبت به بیشتر بیماری‌های شایع در بین طیور، مقاومت بیشتری نشان می‌دهند و مرگ و میر کمتری دارند.

به علت محیط زندگی سالم و طبیعی و همچنین تغذیه مرغ بومی که اکثرا ارگانیک و طبیعی است، محصولات مرغ‌های بومی طرفداران خاص خود را دارد. تخم‌مرغ بومی در همه جای دنیا پرفروش بوده و با قیمتی بالاتر از تخم‌مرغ‌های صنعتی به فروش می‌رود. گوشت مرغ بومی را نیز می‌توانید با قیمت بیشتری نسبت به مرغ‌های ماشینی به فروش برسانید.

انواع مرغ بومی

اصلاح نژاد در این گونه از مرغ به معنی این است که نژادی که وزن گیری و یا تخمگذاری بهتری دارد را با توجه به هدفی که از پرورش مرغ بومی داریم، انتخاب نماییم. بر این اساس مرغ‌های بومی را به این سه دسته می‌توان تقسیم‌بندی کرد:

• نژادهایی که وزن کمی دارند و در اصطلاح به آنها نژادهای سبک گفته می‌شود. وزن متوسط این گونه از مرغ‌های بومی بین 1 تا 2 کیلوگرم است. این نژادهای بیشتر برای تخم گذاری مناسب هستند. این نژادها معمولا بدنی کشیده، گردن باریک و پاهایی کوچک دارند. نژادهای مرندی، لگهورن، نیوهمشایر، پلیموت و استرالمو برخی از این نژادهای مرغ بومی تخم گذار هستند.
• نژادهای مرغ بومی سنگین وزن که تا بیشتر از 3 کیلوگرم هم وزن می‌گیرند و به عنوان مرغ گوشتی نگهداری می‌شوند.
• نژادهای ترکیبی که بین 2 تا 3 کیلوگرم وزن می‌گیرند و هم برای تولید تخم مرغ و هم برای تولید گوشت، نگهداری می‌شوند.

شما با توجه به هدفی که از پرورش طیور دارید، می‌توانید خرید مرغ بومی را از هر کدام از این انواع مختلف انجام دهید.

حتما بخوانید: مرغ ارپینگتون

تفاوت مرغ‌های بومی با مرغ‌های تجاری

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های مرغ‌های بومی با گونه‌های تجاری مرغ، در زمان شروع به تخم گذاری است. مرغ‌های تجاری با توجه به سلامتی و نحوه تغذیه، بین 22 تا 23 هفتگی، به بلوغ رسیده و شروع به تخم گذاری می‌کنند. مرغ‌های بومی اما دیرتر شروع به تخم گذاری می‌کنند. از دیگر تفاوت‌های مرغ‌های بومی با نژادهای تجاری این است که نژادهای بومی برای بهبود کیفیت تخم گذاری، نیاز به مصرف کلسیم دارند. تخم‌مرغ‌ها در غیر این صورت، دارای پوسته نازک و شکننده‌ای خواهد بود.

تجهیزات مورد نیاز برای پرورش مرغ بومی

درست است که مرغ‌های بومی از نژادهای کم توقع و مقاوم پرندگان هستند اما بهتر است بدانیم که استفاده از تجهیزات مناسب، استاندارد و به روز، به طور شگفت انگیزی بر روی راندمان کاری و تولیدات مرغداری شما تاثیر دارد. از مهم‌ترین پیش نیازها برای پرورش مرغ بومی مکان و زیربنای لازم برای پرورش، لانه و قفس مرغ ، دانخوری و آبخوری بهداشتی و کاه و بستر مناسب است. البته اگر بخواهید جوجه یک روزه را نیز خودتان پرورش دهید، نیاز به دستگاه جوجه کشی نیز خواهید داشت. محل نگهداری مرغ‌ها باید تهویه مناسبی داشته باشد. در زمستان آفتاب‌گیر باشد و در تابستان، دسترسی به سایه، در آن امکان پذیر باشد.

یکی از بهترین و سالم‌ترین روش‌ها برای نگهداری مرغ‌های بومی، استفاده از قفس‌های مخصوص است. این قفس‌ها با توجه به زیربنایی که در اختیار دارید و هم تعداد پرنده‌ای که قصد نگهداری دارید، در اندازه‌ها و شکل‌های گوناگونی عرضه می‌شوند. استفاده از «سیستم قفس» برای پرورش مرغ بومی، مزایای زیادی دارد. این قفس‌ها به صورت طبقاتی ساخته می‌شوند و به خصوص برای کسانی که برای نگهداری از طیور، به فضای کمتری دسترسی دارند، مناسب هستند. به علاوه این قفس‌ها به جمع‌آوری بهتر و سریع‌تر تخم‌مرغ‌ها کمک می‌کند. از دیگر مزیت‌های استفاده از قفس، حفظ بهتر بهداشت، از طریق جمع‌آوری راحت‌تر کود پرندگان است.

حتما بخوانید: نژاد لهستانی کاکل سفید

تغذیه مرغ بومی

نژادهای مرغ بومی نیز مانند سایر نژادها، به روزانه 110 گرم جیره نیاز دارند. خوبی این نژادهای بومی این است که می‌توانند تا 40 درصد از غذای مورد نیاز خود را از طریق چرا در فضای آزاد و از طریق گیاهان محیطی و حشرات تامین کنند. اما نباید از تغذیه مناسب این پرندگان غافل شد. تغذیه جوجه‌ها در روزهای اولیه زندگی از اهمیت زیادی برخوردار است. در هفته‌های اولیه زندگی، از خوراک آردی و ذرت آسیاب شده برای جوجه‌ها استفاده می‌شود. می‌توانید برای وزن‌گیری بهتر در هر لیتر آب مصرفی جوجه‌ها، 40 گرم شکر حل کنید.

برای تغذیه مرغ‌های بالغ می‌توان از گندم، ذرت، برنج، نان خشک، کنجاله سویا، پودر گوشت و … استفاده نمود. برای تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز این نژاد از مرغ بهتر است از پودر استخوان، پودر صدف دریایی و پودر ماهی نیز استفاده نمایید. هم برای جوجه‌ها و هم برای مرغ‌های بالغ می‌توانید ار غذاهای تجاری آماده موجود در بازار استفاده کنید تا از رسیدن تمام زیر مغذی‌ها به بدن پرنده مطمئن باشید. استفاده از آب تمیز و بهداشتی نیز برای پرورش مرغ‌ بومی ضروری است.  به طور معمول برای هر 4 مرغ بالغ در شبانه روز باید یک لیتر آب، در نظر بگیرید.

حرف آخر

پرورش مرغ بومی با توجه به مقاوم بودن نسبت به شرایط آب و هوایی سخت و بیماری‌های شایع و همچنین تامین قسمتی از جیره روزانه به صورت طبیعی، می‌تواند باعث سوددهی بیشتر برای فعالان در حوزه پرورش طیور باشد. همچنین گوشت و تخم‌مرغ بومی با توجه به طعم و خواص بهتر و ارگانیک بودن، قیمت بیشتری داشته و به سودآوری بهتر می‌انجامد.

سوالات متداول